“The secret of life is honesty and fair dealing. If you can fake that, you’ve got it made.”
Een veel geciteerde uitspraak van Groucho Marx. Maar het is in de hedendaagse context wel duidelijk geworden dat Marx een essentiële toevoeging vergat: “And then you die.”
Faken kan ik, net als iedere andere mens. Maar doodgaan wil ik nog niet. En dus ben ik bang. Ik geef het maar ruiterlijk toe. Ik ben bang voor wat deze oorlog nog teweeg gaat brengen. Bang dat het volledig uit de hand gaat lopen, omdat geen van beide kanten ooit zal bijdraaien. Dat ze nooit zullen stoppen. Niet kúnnen stoppen. Ik ben bang voor oorlog met kernraketten, met thermobarische en biochemische wapens. Bang voor onbeschrijflijk menselijk leed, waaraan ik als nietig en binnenkort vernietigd mensje niets kan veranderen. Noem het fatalistisch; ik noem het realistisch (ben ik op de valreep toch nog een wappie geworden).
Als kind was ik al bang voor geschiedenissen zoals die zich nu voltrekken. Als 9-jarige versleet ik vele dagboekpagina’s aan de gevoelde dreiging van koudoorlogse kernraketten en door Jehova’s voorspelde wereldondergangen. Maar voordeel van dit alles is wel, dat ik nu eindelijk weer weet dat ik echt nog niet dood wil. Dat ik de uitbundig spelende kindjes van mijn gelukkig en tevreden toekijkende volwassen kinderen nog wil zien. Dat ik nog veel heb, waarop ik mij kan en wil verheugen. Ik wil nog een beetje van het leven genieten en in deze angst lukt mij dat voor geen meter. Dus fake ik mezelf ook maar wat voor. Net als zovele anderen.
“Het valt allemaal vast wel mee.”
“Het komt tóch anders dan je denkt.”
“Niets is wat het lijkt, al jaren niet.”
Wat een drogredenen om vooral maar niet bang te hoeven zijn. Niet bang voor de wereld. Niet bang voor de dood. Maar juist dat laatste, die doodsdreiging, díé laat je voelen dat je nog leeft. Als je geen angst hebt dat alles binnenkort voorbij zal zijn, weet je het leven zeer waarschijnlijk ook niet op waarde te schatten. Dan is je bestaan slechts iets vanzelfsprekends. En in tijden als deze merk je dus dat het dat níét is.
Voor Poetin is het dat klaarblijkelijk wel. Menselijk leed laat hem – ogenschijnlijk – koud. Niet alleen het leed van vijanden, ook dat van zijn eigen volk. En zelfs zijn eigen leven, zo lijkt het. Allemaal casualties of war. Wat bezielt zo’n man? Wat bezielt ál die hoge mannen daar in dat oerwoud van zijn directe incrowd? Waarom stopt niemand hem? Waarom kán niemand hem stoppen?
Onderwijl faket ook Poetin rustig door. Media die niet zeggen wat hij wil, die laten zien wat hij niet wil, zijn dood. Hen wordt preventief de nek omgedraaid. Social media worden geblokkeerd, filmpjes worden gefaket. Zelfs een microfoon kan Poetins waanzinnige war hands niet stoppen: hij haalt ze er gewoon dwars doorheen.
Maar: aan onze kant van de gevechtslinie is dat niet anders. We zien wat we willen zien. En wat we te zien krijgen. Via tv, TikTok en YouTube zuigen we het zorgvuldig voorgeschotelde, menselijke leed en de totale vernietiging van ‘de anderen’ in ons op en gaan vervolgens zingend door met het lappen van de ramen van het eigen veilig gewaande huis. Je maakt je druk om je gekelderde aandelen, de dure benzine en bedenkt wat je morgen eens zult gaan koken, wetende hopende dat het blauwgele solidariteitsvlaggetje in je profielfoto z’n werk zal doen. En in de tussentijd loopt de bankrekening vol geluk, die bij je geboorte volgestort werd, gestaag leeg.
Ik vraag me af hoe het met Poetins geluksconto staat. Of hij niet af en toe behoefte heeft aan een beetje extra geluk, bijvoorbeeld in de vorm een gezellige spelletjesavond in zijn Datsja. Of een goed gesprek met vredelievende vrienden, onder het genot van een paar glazen wodka en een blini met kaviaar. Zou hij die überhaupt hebben, die vrienden?
Ik vraag me ook af of hij niet even zijn ziel in een rustgevende vredeshangmat wil laten schommelen. Of hij niet voor een tel zijn ogen wil sluiten om zich af te vragen: “Voor wiens geluk doe ik dit eigenlijk allemaal? Want mijn eigen geluk telt toch niet meer.”
Ik denk dan ook dat zijn bankrekening al leeg is. Dat hij gewoon niets meer heeft, waarvoor het doorleven zich nog loont. Dat geluk hem niet langer interesseert. Ik vrees dat hij, met zijn atoombommen en gruwelijke granaten in het achterhoofd, achterover leunt, zijn shooting game ten einde speelt en dan denkt: met een knal de wereld uit.
Want allen voor één, dat was ooit.
En één tegen allen werkt niet.
Dan maar met z’n allen dood.
Dus: lang leve léven voor je sterft.
— ook verschenen op HoeVrouwenDenken.nl —
